Kenmerken Big five persoonlijkheidsvragenlijst (GB5)

In dit artikel staan kenmerken van deze vragenlijst beschreven. U kunt ook een voorbeeldrapport inzien.

Meetpretentie

Deze vragenlijst meet de persoonlijkheid van mensen tussen de 15 en 69 jaar volgens het Five Factor Model. De GB5 heeft 10 schalen die verdeeld zijn onder 5 factoren of domeinen:

• Persoonlijke stabiliteit (Neuroticism)
  - Emotionele stabiliteit (Volatility)
  - Veerkracht (Withdrawal)
• Inschikkelijkheid (Agreeableness)
  - Mededogen (Compassion)
  - Vriendelijkheid (Politeness)
• Extraversie (Extraversion)
  - Enthousiasme (Enthusiasm)
  - Assertiviteit (Assertiveness)
• Nauwgezetheid Conscientiousness
  - Prestatiegerichtheid (Industriousness)
  - Ordelijkheid (Orderliness)
• Openheid/Intellect (Openness to Experience)
  - Openheid (Openness)
  - Intellect (Intellect)

Doel

Het doel van de GB5 is een wetenschappelijk verantwoorde en genormeerde (zelf)beoordeling. De vragenlijst is een hulpmiddel om te achterhalen welke persoonlijke eigenschappen iemand heeft en hoe deze eigenschappen zich kunnen manifesteren in werkgerelateerde situaties. Door dit inzicht kan iemand zich op een beroep en baan richten waar haar/zijn persoonlijkheid het beste bij past.

Doelgroep

De deelnemer heeft de volgende kenmerken:

• Leeftijd 15-70 jaar
• Elk opleidingsniveau
• Nederlandse taalbeheersing op de gebieden lezen en begrijpen
• Gemotiveerd zijn voor de afname

Toepassing

De GB5 kan worden ingezet voor elke situatie waarin men meer wil weten over iemands persoonlijkheid in een werksituatie; bijvoorbeeld bij loopbaanvraagstukken en bij het verkrijgen van inzicht in kandidaten voor vacatures.

Kenmerken

Enkele kenmerken van de GB5:

• Persoonlijkheidsbeschrijving volgens het big five model
• Open stellingen op een 5-punt schaal
• Antwoordrange: Helemaal oneens-Helemaal eens
• 100 stellingen
• Gemiddelde afnameduur 15 minuten
• Geen tijdslimiet

Theoretische basis

Het Five Factor Model (FFM) is internationaal steeds meer geaccepteerd als het toonaangevende instrument om persoonlijke eigenschappen in kaart te brengen (Raad & Doddema-Winsemius 2006). Het FFM kent zijn oorsprong in een lexicale benadering van het begrip persoonlijkheid. Sir Francis Galton was in 1884 de eerste die deze zogenaamde “lexicale hypothese” heeft onderzocht; deze  hypothese is dat het mogelijk is om een uitgebreide indeling van menselijke persoonlijkheidskenmerken af te leiden uit taal. Enkele van de gedachten achter deze hypothese zijn dat:

• belangrijke menselijke persoonlijkheidsdimensies in elke taal voorkomen en dat
• belangrijke eigenschappen meer synoniemen hebben gekregen dan minder belangrijke eigenschappen.
  Bijvoorbeeld lijkt de eigenschap “dominant” belangrijk gezien de vele synoniemen die er voor zijn zoals: bazig, assertief, krachtig, sterk, bepalend, overheersend.

Een ander uitgangspunt van het FFM is dat wanneer er maar genoeg mensen zijn binnen een taal- en cultuurgebied die een bepaalde eigenschap of bepaald gedrag laten zien, er dan vanzelf een term (adjectief) voor wordt gecreëerd zodat de eigenschap kan worden besproken met elkaar in dat taal- en cultuurgebied.

In 1936 maakten Aalport en Odbert werk van deze lexicale hypothese die zij zeer uitgebreid hebben onderzocht. Zij verzamelden in het Engelse taalgebied 17953! woorden die verwijzen naar eigenschappen om personen te omschrijven en daaruit haalden zij ongeveer 4504 stabiele termen voor eigenschappen.
In 1940 maakte Catell van deze 4504 woorden 171 clusters en verdeelde die later weer in 35 groepen persoonlijkheidseigenschappen. Met behulp van factor-analyse verkleinde hij het aantal persoonlijkheidsfactoren tot 16.
Tupes en Christal (1961) hebben de eigenschappen van de 16 factoren van Catell verder onderzocht en vonden 5 factoren overheersend.
Verder in de jaren 60 en in de jaren 70 leek de tijd niet rijp voor verdere ontwikkeling om te onderzoeken of men gedrag kon voorspellen vanuit persoonlijkheidsmodellen/-vragenlijsten.
Pas in 1980 werd het FFM weer uitgebreid onderzocht door Lewis Goldberg, Naomi Takemoto-Chock, Andrew Comrey en John M. Digman en na die tijd werd het FFM steeds meer geaccepteerd,  doorontwikkeld en gebruikt.
Goldberg (1981) heeft Catell’s onderzoek opnieuw gedaan en kwam ook uit op 5 factoren die hij Surgency, Agreeableness, Conscientiousness, Emotional stability en Culture noemde. Hij noemde deze later de “Big Five”.
Het FFM zoals we dit nu kennen is ontwikkeld door Costa en McCrae (1985) die Extroversion, Neuroticism en Openness ontdekte als factoren waaraan ze Agreeableness en Conscientiousness hebben toegevoegd.

Volgens DeYoung, Quilty & Peterson (2007) bevat elk van de Big Five dimensies twee afzonderlijke, maar gecorreleerde persoonlijkheidskenmerken die groter (omvattender) zijn dan vele facetschalen die ook deel uitmaken van de Big five en dus kleiner dan de dimensie waaronder zij vallen. Deze kenmerken worden als volgt aangeduid:

• Volatility en Withdrawal voor Neuroticism;
• Enthusiasm en Assertiveness voor Extraversion;
• Intellect en Openness voor Openness to Experience;
• Industriousness en Orderliness voor Conscientiousness and
• Compassion en Politeness voor Agreeableness.

In de praktijk van het ontwikkelen van een instrument voor het meten van de persoonlijkheid volgens het Five Factor Model, dus de Big Five, worden niet enkel de losse woorden gebruikt maar ook korte beschrijvende zinnen.

De psycholoog Goldberg, de naamgever van de Big Five, heeft naast het vele onderzoek dat hij vanaf de jaren 60 heeft gedaan naar het meten van persoonlijkheid, de International Personality Item Pool (IPIP) ontwikkeld; een verzameling van beschrijvende stellingen bij elk van de 5 dimensies/factoren. Binnen elke factor worden meerdere individuele kenmerken benoemd die betrekking hebben op meer specifieke aspecten van persoonlijkheid. Voor deze Groei Big Five persoonlijkheidsvragenlijst is gebruik gemaakt van een Nederlandse vertaling van de items van Goldberg’s IPIP waarin ook de 10 subfactoren volgens  DeYoung, Quilty & Peterson (2007) worden gebruikt. De namen voor de factoren van de Big five zijn door de jaren heen meermalen veranderd. In onze Nederlandse vertaling van de 5 hoofddomeinen en 10 onderliggende factoren is vooral gebruik gemaakt van de meest duidelijke (laagdrempelige) van deze benamingen om de rapportage leesbaar/begrijpelijk te maken voor een brede doelgroep van lezers.

De GB5 heeft 10 schalen die verdeeld zijn onder 5 domeinen:

• Persoonlijke stabiliteit (Neuroticism)
  • Emotionele stabiliteit (Volatility)
  • Veerkracht (Withdrawal)
• Inschikkelijkheid (Agreeableness)
  • Mededogen (Compassion)
  • Vriendelijkheid (Politeness)
• Extraversie (Extraversion)
  • Enthousiasme (Enthusiasm)
  • Assertiviteit (Assertiveness)
• Nauwgezetheid Conscientiousness
  • Prestatiegerichtheid (Industriousness)
  • Ordelijkheid (Orderliness)
• Openheid/Intellect (Openness to Experience)
  • Openheid (Openness)
  • Intellect (Intellect)

Normering

Bij de GB5 is er sprake van een normgerichte interpretatie van scores van een deelnemer. De normgroep van de GB5 is een representatie van de beroepsbevolking van Nederland met betrekking tot opleiding, leeftijd, en geslacht.

De normering is uitgevoerd met data die tussen 01-01-2016 en 31-12-2016 zijn verzameld. Er zijn van 4262 mensen gegevens verzameld in deze periode, waarvan 53,7% vrouwen en 46,3% mannen. De gemiddelde leeftijd binnen deze groep is 33 met een minimum leeftijd van 16 en een maximum leeftijd van 67. Het opleidingsniveau in deze groep varieert van lager(beroeps)onderwijs naar wetenschappelijk onderwijs. Statistische gegevens van de GB5 zijn na afspraak op onze kantoorlocatie in Zaltbommel in te zien.

Betrouwbaarheid

De betrouwbaarheid van een psychologische vragenlijst geeft aan in welke mate de vragenlijst bij elke volgende afname consistente resultaten meet; dus bij een 2^e en 3^e afname bij dezelfde persoon dezelfde resultaten zal meten als de 1^e keer. Deze betrouwbaarheid kan op diverse manieren worden gemeten.
De meest gebruikte manier om betrouwbaarheid van een persoonlijkheidsvragenlijst te meten is met Cronbach’s alfa (α-coëfficiënt). Dit is een statistische formule waarmee interne consistentie kan worden gemeten. Hierbij worden de antwoorden van de normgroep op de verschillende items (stellingen/vragen) die bedoeld zijn om een schaal/factor (bijvoorbeeld Extraversie) te meten, met elkaar vergeleken om te bekijken in hoeverre zij consistent dezelfde resultaten meten. Het is een indicatie van hoe goed de verschillende items elkaar aanvullen bij het meten van verschillende aspecten van dezelfde variabele of kwaliteit  (Litwin, 2003). Cronbach's alfabereik is een waarde tussen nul en één. Waarden die dichter bij één liggen, duiden op een hogere interne consistentie; waarden dichter bij nul duiden op een lagere interne consistentie. Een coëfficiënt van .70 of hoger is goed, van .80 of hoger zeer goed en .90 of hoger uitstekend. McMillan en Schumacher (2001) geven aan dat voorzichtigheid geboden is bij het gebruik van groepen items met een alfa van minder dan .70.

Naast Cronbach’s Alpha is het berekenen van de “gemiddelde inter-item correlatie” een manier om de betrouwbaarheid van de interne consistentie te analyseren (DeVellis, 2003). Als een groep mensen de vragenlijst heeft gemaakt, worden alle items van de vragenlijst die hetzelfde construct/schaal/factor meten met elkaar vergeleken. Vervolgens worden de items in het algemeen vergeleken om een ​​gemiddelde van die vergelijkingen te maken. Dat wordt de “gemiddelde inter-item correlatie” genoemd. Volgens Clark en Watson (1995) moeten de gemiddelde correlaties tussen items ergens tussen .15 en .50 liggen.

Hieronder een tabel met de gemeten interne consistentie betrouwbaarheid:

Voor de vijf hoofdfactoren zelf geldt dat de betrouwbaarheid zeer goed is en voor de 10 onderliggende factoren geldt voor 8 factoren de betrouwbaarheid zeer goed en voor 2 factoren de betrouwbaarheid goed.

Daarnaast is er bij een kleine groep respondenten onderzoek gedaan naar de betrouwbaarheid met de test-hertest methode en de resultaten zijn op alle 5 schalen en 10 factoren consistent. Meer statistische gegevens van de GB5 zijn na afspraak op onze kantoorlocatie in Zaltbommel in te zien.

Validiteit

De validiteit van deze Big Five vragenlijst wordt naast de bovenstaande uitleg versterkt door reputatie van de ontwikkelaar ervan; de Amerikaanse psycholoog Lewis Goldberg. Als één van de grondleggers van het FFM en de naamgever van de “Big Five” is hij nauw verwant met deze persoonlijkheidsvragenlijst. Uitgebreide gegevens met betreking tot het validiteitsonderzoek van de GB5 zijn na afspraak op onze kantoorlocatie in Zaltbommel in te zien.

Begeleiding

Als een begeleider van een organisatie of een ander persoon naar aanleiding van de resultaten en gegenereerde interpretaties een advies wil uitbrengen aan of over de deelnemer, dan dient deze persoon:

• voldoende kwalificaties, licenties en autorisaties te hebben om psychologische tests te gebruiken voor dit doel.
• te handelen in overeenstemming met de algemene voorwaarden van Testcentrum Groei B.V., de geldende wet- en regelgeving en andere van toepassing zijnde richtlijnen zoals die van de beroepsethiek. 

Bij het adviseren over de geschiktheid van een deelnemer voor een bepaalde functie is het belangrijk dat men eerst helder heeft welke competenties voor deze functie belangrijk zijn. Daarna kan de adviseur bekijken door welke factoren van de GB5 deze competenties worden vertegenwoordigd. Aan de hand van de resultaten op de factoren kan men dan bekijken of de persoonlijkheid zoals deze gemeten is aansluit op de gevraagde beroepscompetenties. In een praktijksimulatie en/of interview kan men dit vervolgens toetsen.

Hiernaast is het van belang dat de adviseur/selecteur eventuele opvallende uitslagen in de rapportage in een interview toetst. Hiervoor is de STAR-methode een prima hulpmiddel. De STAR-methode is een gestructureerde manier om gedrag in praktijksituaties uit te vragen door een specifieke Situatie, Taak, Actie en het Resultaat van de situatie die de cliënt beschrijft te bespreken. Het direct afleiden van geschiktheid voor een specifieke functie uit enkel en alleen de rapportage wordt door ons niet geadviseerd omdat een persoonlijkheidsvragenlijst wordt ingevuld op basis van de zelfreflectie van de deelnemer.

Beperkingen

De geschiktheid van deze vragenlijst voor mensen tot 15 jaar en ouder dan 70 jaar is niet bekend. Het onderzoek van deze vragenlijst heeft zich vooral gericht op de groep van 15 tot maximaal 70 jaar. Inzicht in de resultaten van de vragenlijst bij mensen met een leeftijd die buiten deze (grote) groep vallen is er op dit moment nog niet. De groep tot 15 en vanaf 70 jaar valt echter buiten het bereik van wat we nu de beroepsbevolking noemen dus de beperking van het gebruik van deze vragenlijst is hierdoor klein.

Afname

Afnames worden via het online testsysteem op www.testcentrumgroei.nl uitgevoerd. Dit is een systeem waar organisaties een account voor kunnen aanvragen en waar één of meerdere zogenaamde “begeleiders” uit naam van deze organisatie hun deelnemers kunnen uitnodigen voor diverse instrumenten. Het is goed om deelnemers ruim voor de afspraak waarin de rapportage wordt besproken de gelegenheid te geven om de vragenlijst in te vullen en ze dus ruim van tevoren uit te nodigen voor een afname.

De deelnemers kunnen met de inloggegevens van de uitnodiging de afname starten. De instructie voor de afname wordt in het scherm weergegeven als de deelnemer de vragenlijst start. Deelnemers kunnen zelf hun uitslag direct na de afname bekijken in een afgeschermde online omgeving, tenzij de organisatie, in het belang van de deelnemer, inzage in de resultaten tijdelijk heeft afgeschermd omdat men de uitslag samen met de deelnemer wil bekijken tijdens een begeleidingsmoment. De afname dient in 1 keer te worden afgerond. Onderbrekingen mogen niet langer duren dan 20 minuten vanwege de sessie- en privacy instellingen.

De deelnemer kan bij deze vragenlijst de éénmaal ingevoerde antwoorden niet meer wijzigen nadat de gegeven antwoorden op een scherm zijn bevestigd door de knop Volgende in te drukken. Hiervoor is gekozen om zo de deelnemer niet de kans te geven om een ander antwoord te geven om bijvoorbeeld bewust een score op een factor en/of de consistentie in de antwoorden te verhogen. Hiermee verwachten we een meer natuurlijke antwoordtendens te stimuleren in vergelijking met een situatie waarin de deelnemer de reeds ingevoerde antwoorden wel kan wijzigen.

Voor de afname is het niet nodig dat deze in een gecontroleerde omgeving wordt afgenomen; het is immers een zelfbeoordeling waarin geen goede en foute antwoorden zijn. De deelnemer kan de vragenlijst op elke rustige plek invullen waar zij/hij zich voldoende prettig voelt.

Technisch gezien is er een stabiele internetverbinding nodig met een basale bandbreedte, een apparaat met een browser en de invoermogelijkheden van een computermuis/touchpad en een (al dan niet digitaal) toetsenbord. Op het apparaat moet een up-to-date browser geïnstalleerd zijn.

Heeft u nog een vraag? Bel of mail ons dan gerust: