Overspannen

Als je overspannen bent, betekent dit dat je ongezonde gevolgen meemaakt van te veel stress. Je bent meer overspannen dan ontspannen. Het gevoel van stress dat je dan beleeft lijkt misschien wel “normaal” voor jou te zijn. Jezelf ontspannen is vaak moeilijk en als het wel lukt is het effect van de ontspanning niet voldoende om weer helemaal “mentaal fit” te worden.

Je stressmechanisme, zoals dat is beschreven in het artikel over de werking van stress, werkt niet meer goed. Dit mechanisme is bedoeld om je lichaam en je geest in uitzonderingen (bv gevaar bij verkeerssituaties) snel en sterk te maken. En NIET om je de hele dag door op “scherp” te zetten…en je overspannen te maken.

Stressfasen: Wanneer ben je overspannen?

Hieronder zie je een aantal fasen van gewone stress tot een burn out:

Stressfase 1: Evenwichtige situatie – Je stressmechanisme werkt goed
Stressfase 2: Draagkracht-Draaglast is uit evenwicht –Dit houdt je niet lang vol!
Stressfase 3: Draagkracht-Draaglast is langer uit evenwicht (chronische stress) – Er komen ongezonde effecten (zie Stress symptomen); je wordt/bent overspannen.
Stressfase 4: Langdurig overspannen – Burn out / Opgebrand; je hebt hulp nodig!

Overspannen: Aanleiding en oorzaken

De meeste mensen herkennen wel de momenten waarvan ze gespannen worden/overspannen zijn. Vaak zit deze aanleiding in één van de onderstaande onderwerpen die te maken hebben met draaglast:

Eisen/verwachtingen vanuit je omgeving (studie, werk, relatie, opvoeding)
Eisen/verwachtingen van jezelf
Trauma(verwerking)
Kruispunten in je leven (trouwen, scheiden, overlijden naaste, geboorte kind, enzovoorts)
Zorgen over financiën/schulden, relaties, enzovoorts

De oorzaak van het overspannen zijn zit echter vaak in het omgaan met de opgeroepen spanning; je draagkracht:

Persoonlijkheid (combinatie van karaktereigenschappen).
Veerkracht (hoe gemakkelijk ga jij om met problemen?)
Sociale steun (heb je een sterk en steunend sociaal netwerk?)

Dit evenwicht tussen draagkracht en draaglast is belangrijk bij het al dan niet overspannen raken. Maar soms is het leven ineens veel zwaarder dan je aankunt. Je raakt uit dit evenwicht: er zijn problemen, er is iets ingrijpends gebeurd, of je ervaart minder steun van je familie en vrienden.

Als de omstandigheden meer vragen dan je aankunt, raak je overbelast/overspannen. Je krijgt psychische en lichamelijke klachten waardoor je niet meer normaal kunt functioneren. We noemen dit "overspannen" zijn.

Symptomen bij overspannen zijn

Teveel stress of langdurige/chronische stress kan leiden tot overspannen worden. Dit is een ongezonde situatie en kan leiden tot een burn out. We spreken van een burn out als de klachten er langer dan zes maanden zijn èn moeheid/uitputting op de voorgrond staan.

Lees voor meer informatie over de kenmerken van overspannen zijn het artikel over stress symptomen. Ook het artikel over burn out is aan te bevelen om het verschil tussen de begrippen stress, overspannen en burn out te begrijpen.

Daarna kun je bijvoorbeeld een gratis persoonlijkheidstest of competentietest doen om meer zelfinzicht te krijgen. Door meer kennis over je persoonlijkheid leer je waar je krachten en je zwakheden liggen met betrekking tot stress en het gevaar van overspannen worden. Er zijn ook uitgebreide tests die meer informatie in een uitgebreide testrapportage bieden zoals de Big five test en de Groei competentietest.